Vliv povrchu kurtu na zranění nohou
Tenis je celosvětově rozšířený sport, který se od mnoha dalších sportovních disciplín liší tím, že se hraje na různých typech povrchů. Každý povrch (antuka, beton, tráva ..) vykazuje odlišné vlastnosti, a tím tenis vykazuje jistou variabilitu, na kterou musí být hráč připraven. V opačném případě se zvyšuje riziko úrazu nebo jiného zranění.
Během roku absolvují elitní tenisté vždy období tenisové sezóny na určitém typu povrchu. Ten je zpravidla určen grandslamovým turnajem, který se v konkrétní části roku koná. Na tvrdých kurtech se hraje Australian Open a US Open, na antuce French open a na trávě Wimbledon.
Tráva
Travnaté kurty se vyznačují vyšším koeficientem tření, což vede ke zvýšení rychlosti hry. Jedná se tedy o nejrychlejší povrch, což vyhovuje hráčům s kvalitním pohybem a dobrými reakčními schopnostmi. Vyšší nároky na rychlost se pak mohou vést k dřívějšímu nástupu svalové únavy. Nedostatek energie se pak může podepsat na jednotlivých aspektech výkonu. Předčasná únava hráče pak vede k:
- zhoršení pozornosti a koncentraci, hráč se hůř soustředí na hru
- snížení svalové síly, tím jsou údery méně razantní a nepřesné
- zhoršení pohybu po hřišti, hráč je méně obratný a pomalejší
- zpomalení reakčních schopností, což vede k pozdějšímu vyběhnutí k míči nebo pomalejší reakcí (např. při „nastřelení“ na síti)
- zvýšení rizika úrazu a zranění
A právě dříve nastupující únava plynoucí z větších nároků na zrychlení nebo rychlosti točivého momentu pak následně může přispět ke vzniku zranění. U rychlých povrchů se také setkáváme častěji s plantární fasciitidou. Poranění plantární fascie (silného vazivového pruhu táhnoucího se přes střed chodidla) může úzce souviset s rychlejší hrou a tím spojeným periodickým stresem působícím během agresivních startů k míči nebo rychlé změně směru běhu. Dalším častým zraněním spojeným se hrou na travnatém hřišti je bolest šlachy (tendinopatie) nebo částečná ruptura flexor hallucis longus. U tohoto typu poranění bývá příčinou pohyb ze strany na stranu v důsledku vyššího koeficientu tření.
Antuka
Antukové kurty jsou takovým protikladem trávy. Jde o nejpomalejší typ povrchu, takže zápasy zde trvají podstatně déle. Antuka vyhovuje spíše vytrvalostním hráčů s kvalitní kondicí a zálibou hry od základní čáry. Vlivem delších výměn může docházet převážně v pozdější fázi zápasu ke svalovým křečím (především lýtkových svalů) kvůli nastupující únavě organismu. Proto je nutné, aby hráč měl k dispozici vyhovující svačinu (banán, datle, energy gel), která mu pomůže udržet hladinu sacharidů a zpomalit nástup únavy.
Nižší koeficient tření, kterým se antukové kurty vyznačují, dovoluje delší klouzavé pohyby. Tím se zvyšuje riziko vzniku natažení svalů, v horších případech až k natržení svalů. Nejčastěji takto dochází k poranění lýtkového svalu (gastrocnemius) nebo jednoho ze svalů hamstringů (biceps femoris), který se nachází na vnější části zadní strany stehna. Klouzavé pohyby, které antuka dovoluje, často bývají příčinou podvrtnutí kotníku (distorze hlezna). Při zaboření nohy do měkké antuky a náhlého vyběhnutí na druhou stranu může dojít k poranění menisku kolene.
Beton
Betonové kurty patří mezi hřiště s tvrdým povrchem. Jedná se o relativně rychlý typ povrchu, který vyhovuje hráčů hrající razantně. Tvrdé povrchy jsou jakousi zlatou střední cestou mezi rychlou trávou a pomalou antukovou.
S hrou na betonovém hřišti je často spojováno akutní poranění vazu kolene, ať už jen natažení nebo i natržení. Neobvyklé nejsou ani bolestí patelární šlachy (tendinopatie), která se projeví bolestivými obtížemi kolene. Také Achillova šlacha bývá často mikrotraumatizovaná a tím vzniká její tendinopatie.
Zdroje
Girard O, Eicher F, Fourchet F, Micallef JP, Millet GP. Effects of the playing surface on plantar pressures and potential injuries in tennis. Br J Sports Med. 2007 Nov;41(11):733-8. doi: 10.1136/bjsm.2007.036707. Epub 2007 Jun 12. PMID: 17566048; PMCID: PMC2465293.