Aerobní schopnosti v tenisu
Aerobní kapacita je schopnost srdce a plic poskytovat tělu kyslík během aktivity. Tato schopnost je stěžejní pro řadu sportu včetně tenisu, neboť umožňuje hráči udržet co nejkvalitnější výkon po co nejdelší dobu. Aerobní testy nám podávají informace o vytrvalostních schopnostech. Abychom dostali kvalitní obraz toho, jak účinně kardiovaskulární systém funguje, je třeba hodnotit jednotlivé složky aerobních schopností:
- maximální aerobní výkon, tzv. VO2 max./kg
- ekonomiku pohybu
- aerobní vytrvalost
Při posuzování aerobních schopností nás pak zajímá, jaký máme maximální příjem (spotřebu) kyslíku (VO2 max.), úroveň anaerobního prahu a ekonomiku pohybu, tedy jakou má tělo spotřebu kyslíku v jednotlivých rychlostech.
Proč nás tyto parametry zajímají?
VO2 max. je hodnota maximálního objemu kyslíku, který je sportovec schopen využít. Čím trénovanější kardiovaskulární soustavu máme, tím více dokážeme kyslík využívat. Jen pro představu, u nesportujících lidí se hodnota pohybuje okolo 35-45 ml/kg, zatímco u vytrvalostních sportovců (převážně cyklisté, běžci, běžkaři, plavci) se mohou hodnoty pohybovat okolo 80 ml/kg. VO2 max. může být přínosným ukazatelem vytrvalostních schopností, avšak nemusíme vždy najít přímou úměru mezi maximálním spotřebou kyslíku a kvalitou výkonu.
Proč? .. Protože výkon je ovlivněn i další komponentou aerobní schopností, ekonomikou pohybu. Pod pojmem ekonomika pohybu si můžeme představit to, jak naše pohyby zatěžují kardiovaskulární systém. Obvykle je práce našich svalů energeticky neekonomická, když se učíme nový pohyb. Avšak časem, kdy do pohybu dostaneme jistou „ladnost“, náš pohyb se stává energeticky ekonomický. Názorným příkladem, jak spolu souvisí VO2 max. a ekonomika pohybu je cyklista Oskar Svendsen, který drží mezi muži světový rekord ve VO2 max. (96,7 ml/kg/min). I přestože tyto hodnoty jsou rekordní, nikdy nedosáhl nikterak zářných výsledků, neboť jeho technika jízdy na kole byla velice neekonomická.
Dalším ukazatelem vytrvalostních schopností je anaerobní práh. Definice říkají, že anaerobní práh je předěl mezi převážně aerobním a anaerobním získáváním energie. Jaký je mezitím rozdíl? Docela značný!
Jak testovat aerobní schopností u tenistů?
Jelikož každý sport je specifický svém zatížením, i způsob testování se snaží připodobnit zápasovému/ závodovému zatížení. Jak kvalitně dokáže kardiovaskulární systém distribuovat kyslík do těla je tedy možné testovat různými způsoby a my si uvedeme pouze ty z nich, které mají korelaci s tenisovou hrou.
Pro obecné (nespecifické) testování anaerobních schopností můžeme využít některou z níže uvedených zkoušek:
Cooperův test
Jde o nejznámější a nejčastěji užívaný test, kterým testujeme kondiční úroveň. Sportovec má za úkol uběhnout za 12 minut co největší vzdálenost.
Shuttle run (beep) test
Hráč stojí na startovní čáře, na zvukový signál vybíhá k protější čáře vzdálené 20 metrů. Zde se otáčí a čeká na další zvukový signál. Intervaly mezi jednotlivými signály se postupně zkracují. Pokud hráč nestihne doběhnout na značku před zazněním dalšího signálu, je nejprve napomenut, pokud nestihne ani napodruhé, test končí.
Yo-yo test
Toto testování je velice obdoba výše uvedeného beep testu s drobnými rozdíly. Hráč na zvukový signál běží vzdálenost 20m a zpět. Po doběhnutí na startovní čáru pokračuje testovaný dále 5m chůzi a zpět na startovní čáru. Na zvukový signál opět vybíhá a interval mezi signály se postupně zkracuje.
Pro sporty s přerušovanou aktivitou (tenis, fotbal, florbal..), kdy jsou úseky s intenzivním nasazením (rychlé výběhy) střídané úseky s relativním odpočinkem (chůze, klus), bylo toto testování vymyšleno
Jacikův motorický test
Komplexní testování, které prověří více složek fyzické kondice, konkrétně vytrvalost, obratnost a částečně i sílu. Test začíná ve stoji, následně si testovaný má za úkol lehnout na záda, vrátit se zpět do stoje, poté si lehnout na břicho a opět si stoupnout. My počítáme, kolik změn pozice (stoj >leh na zádech = 1, leh na zádech >stoj =2) je schopný hráč zvládnout za dobu 2 minut.
Zdroje
- https://www.topendsports.com/sport/tennis/testing.htm
- Kovacs MS. Tennis physiology: training the competitive athlete. Sports medicine. 2007 Mar;37:189-98.
- Baiget E, Fernandez-Fernandez J, Iglesias X, Rodríguez FA. Tennis play intensity distribution and relation with aerobic fitness in competitive players. PLoS One. 2015 Jun 22;10(6):e0131304.