Bolest Achillovky u tenistů
Bolest Achillovy šlachy u tenistů se objevuje velice často. Je to dáno především tím, že během zápasu/tréninku je na ně vyvíjen obrovský nápor. Proto má bolest Achillovky tendenci se vracet a omezovat hráče ve výkonu. Správným zatěžováním je však možné se bolesti zbavit.
Co je to Achillovy šlacha?
Achillova šlacha je zakončení lýtkového svalu (triceps surae) na zadní stranu paty. Proto se můžete setkat i s pojmem Achillova pata (což se více váže k pověsti o Achillovi). Lýtkový sval začíná v oblasti kolene a upíná se pomocí Achillovy šlachy na patu. Zajišťuje nám propnutí nohou (plantární flexi) a tím i stoj na špičkách. Tento sval je velice důležitý pro skoky, poskoky, dopady… Proto je jeho činnost nepostradatelná pro hráče tenisu. Achillova šlacha je pak přenositel energie generované ve svalech lýtka.
Proč vzniká bolest Achillovy šlachy
Tendinopatie, jak se odborně bolest šlachy nazývá, vzniká pravděpodobně kombinací nadměrného zatěžování a nedostatečné regenerace. Tenis je sport, který zahrnuje mnoho poskoků (Split step), výskoků (do smeče, servisu), rychlých startů a změn směru běhu. To vše vyvíjí na Achillovu šlachu výrazné napětí. Vlivem nadměrného napětí může docházet ke vzniku opakovaného mikroskopického poranění šlachy, které kvůli soustavnému zatěžování nemá možnost se zahojit. Touto neustálou traumatizací pak dochází ke změně struktury šlachy a tím i zhoršení její funkce.
Dříve byl za příčinu bolesti bolesti považován zánět Achillovky. Novodobé studie však prokazuje, že u mnoha lidí s bolestí šlachy, která má pozvolný nástup (jako tomu je u tendinopatie), nejsou přítomny žádné nebo jen minimální známky zánětu. A tedy nejedná se o zánět! To je hrozně důležité vědět a brát v potaz především při terapii.
Jaké komplikace přináší bolest Achillovky (tendinopatie)?
Tendinopatie Achillovky nevzniká náhle, ale spíše nenápadně a s postupem času se bolest zhoršuje. Obvykle se projevuje ztuhlostí šlachy ráno po probuzení, po postupném rozcvičení však ztuhlost odezní. Bolest Achillovky se objevuje také při různých pohybech na hřišti, jako je např. při výběhu, výskoku, dopadu nebo změně směru běhu. Hráče může také obtěžovat pocit píchnutí ve šlaše při některém z těchto pohybů. Postupně vlivem bolesti a změně struktury šlachy dochází ke zhoršení funkce Achillovy šlachy. To obvykle tenisté zpozorují, když nedokážou vyskočit tak vysoko při smeči, jak byli zvyklí. Jsou pomalejší při startu k míči nebo když chtějí rychle změnit směr běhu, např. při úderu do protipohybu.
Jak se léčí bolest Achillovy šlachy?
Jak už jsem výše uvedla, pokud se bolest šlachy začala objevovat postupně a nebyla vázaná na nějaké akutní poranění, s největší pravděpodobností se nejedná o zánět Achillovky. Léčba zánětu totiž spočívá v relativním klidu a užívání protizánětlivých léku. To však u tendinopatie Achillovy šlachy nebude mít pravděpodobně žádný efekt a proces rehabilitace se bude prodlužovat.
Při tendinopatii je důležité pracovat na adaptaci šlachy na zátěž a postupném vystavování zátěži. V první fázi se snažíme o vybudování síly lýtkového svalu. To lze např. tréninkem výdrže ve stoji na špičkách nebo zvedáním pat od podložky. Pracujeme také na mobilitě v oblasti kotníků a flexibilitě Achillovky. Dynamický strečink např. formou prošlapávání pat v jógové pozici psa hlavou dolů může být jedna z variant. Postupně přidáváme náročnější cviky, jako poskoky na obou nohách, seskok z bedny, výskok ze dřepu na jedné noze..
Důležité je nastavit správnou míru zatížení. Volíme takové cviky, které výrazně nezhoršuje bolest, ale současně i dostatečně zaměstnávají šlachu. Proto např. pokud je šlacha nebolestivá při chůzi, ale při běhu již ano, lze volit poskoky na obou nohou, ale na jedné noze již ne. Pokud si nejste jistí se správnou volbou cviku, můžete mě kontaktovat.
Pozn.: Tento článek má pouze informativní charakter a neměl by nahrazovat odborné vyšetření doktorem či fyzioterapeutem. Text je formulován tak, aby byl srozumitelný i pro nelékařskou komunitu, proto jsou některé termíny popsány jednodušeji. Pokud se u Vás vyskytnou výše uvedené příznaky, kontaktujte svého doktora/fyzioterapeuta.
Zdroj
Maffulli, N., Longo, U.G., Kadakia, A. and Spiezia, F., 2020. Achilles tendinopathy. Foot and Ankle Surgery, 26(3), pp.240-249.
Longo UG, Ronga M, Maffulli N. Achilles tendinopathy. Sports medicine and arthroscopy review. 2009 Jun 1;17(2):112-26.
Holmes GB, Lin J. Etiologic factors associated with symptomatic achilles tendinopathy. Foot & Ankle International. 2006 Nov;27(11):952-9.